Musée de la Photographie

Présenté dans laGalerie du Soir

Sarah Joveneau. Piel de lucha

“Heel jong heb ik mij eerder toegelegd op het schrijven” vertelt Sarah Joveneau, auteur van de reeks Piel de Lucha. “Als meisje schreef ik veel. In de retorica vroeg de leraar Frans ons een soort cultureel dagboek bij te houden. In het kader daarvan ben ik naar het Fotomuseum gegaan en heb ik het werk van Roger Job over de Turkana ontdekt. Dat heeft me overweldigd. Ik had reeds veel gereisd met mijn papa die als veldverslaggever graag mensen ontmoet, maar het ontdekken van het werk van Roger Job is een echte trigger geweest. Ik werd erg getroffen door zijn werkwijze op lange termijn. Ik heb mijn leraar Frans een hele tekst over dat onderwerp bezorgd en toen ik daarna een beslissing moest nemen over mijn toekomst ben ik naar de open dagen op Saint-Luc geweest. Dat stond me daar aan en ik heb er mijn studies aangevat.”

Wanneer men Sarah Joveneau zo hoort lijkt haar parcours alleszins vanzelfsprekend. Nochtans is haar werk niet evident noch rustig. Sinds reeds heel wat jaren nu doorkruist zij de wereld als fotografe, als videaste (na de fotografie heeft zij zich ook toegelegd op film) en misschien nog fundamenteler als mens, gaat de meest diverse mensen opzoeken en tracht verslag uit te brengen van de strijd van de enen, van de levenskeuzes van de anderen...

“Bewegen ? Dat is sinds altijd al een levenswijze, zegt zij geamuseerd. Reeds tijdens mijn studies op Saint-Luc heb ik mij toegelegd op een lange reportage over nomaden die leven in hun vrachtwagen en die naar zowat overal op weg zijn. Meestal reis ik per autostop want ik heb niet veel centen.” Het gesprek waaruit deze citaten komen vond trouwens plaats op een zaterdagmorgen terwijl de jonge fotografe op weg was naar Occitanië voor een schrijversresidentie. Wanneer zij ons telefonisch contacteert staat ze aan de kant van de weg en maakt zij zich klaar om haar duim op te steken voor het vervolg van haar reis. “Tegenwoordig heb ik niet bepaald een thuis, verduidelijkt zij. Ik ben vaak op weg met mijn rugzak.”

De betrokken weg kiest zij in functie van haar projecten, van haar aandachtsgebied, van de infor- matie die zij hier en daar opvangt in verband met bewegingen die haar interesse opwekken. En soms volstaat autostop niet om haar doel te bereiken, meer bepaald als het Chili betreft. “Ik ben er naartoe gegaan in functie van opnames waaraan ik deelnam, maar ik zag me niet voor enkel vijf dagen ter plaatse heen en weer vliegen. Toen ik vernam dat er in dat land een belangrijke vrouwelijke mobilisatie plaatsvond, heb ik het bij de productie geregeld dat ik mijn terugvlucht zou verdagen. Op het vliegveld heb ik afscheid genomen van de ploeg en ben ik aan mijn project begonnen waarvoor ik ongeveer twee maanden daar ben gebleven.”

Een project dat heel anders gaat verlopen dan Sarah voorzien had. “Enkele dagen voor mijn vertrek heeft men mijn digitale apparatuur uit mijn wagen gestolen. Met mijn digitaal toestel wilde ik een documentaire film maken over die strijd van de Chileense vrouwen. Plots moest ik terugvallen op analoog materiaal en uiteraard de video vervangen door fotografie.”

Met als resultaat een reeks zwart-wit beelden in vierkant formaat waarmee de jonge vrouw nog nooit gewerkt had. En een werk over de heel bijzondere strijd van die Chileense vrouwen. “Ik win altijd informatie in over het land waar ik naartoe ga. Ik zoek plaatsen op waar ik onthaald word als reizigster : burgerbewegingen, kraakpanden... Ik interesseerde mij al enige tijd voor die vrouwen- bewegingen, maar toen ik zag wat dat allemaal inhield, heb ik er me rekenschap van gegeven dat onze visie op het feminisme erg Europees gericht is terwijl er elders totaal verschillende visies bestaan. In Chili manifesteren die vrouwen met lichaam, dans, zang. Omdat het er tegenwoordig niet enkel over gaat zich te bevrijden van de macht van de mannen. Voor die vrouwen die ik gevolgd heb, is het een manier om zich te bevrijden van de kolonisatie van het lichaam die hun een veel- heid aan zaken ontzegd heeft. Voor de komst van de Europeanen werden de vrouwen, maar ook de homoseksuelen en de travesties, beschouwd als magische wezens, zij fungeerden als sjamaan en hadden een essentiële rol in de gemeenschap. De komst van de Europeanen en van het christelijk geloof heeft dat alles verstoord door een binaire visie van de maatschappij te creëren en alle macht aan de mannen toe te kennen.”

Terwijl zij een twintigtal van die vrouwen, die zich tegelijkertijd willen onttrekken aan de macht van de mannen en de magie terug willen inbrengen in de gemeenschap, gevolgd heeft, heeft Sarah Joveneau die lichamen, die huiden gefotografeerd, terwijl zij in een dialoog treedt van co-creatie met elk van hen, teneinde hun stem te laten horen ver over de grenzen van hun land.